Koalicja na Rzecz Równych Praw “Equality Watch” – pierwsza w Europie koalicja zrzeszająca organizacje pozarządowe działające w Komitetach Monitorujących Fundusze Europejskie pod kątem przestrzegania zasady niedyskryminacji i Karty Praw Podstawowych. 

Organizacje zrzeszone w Koalicji wchodzą w skład 14 organów monitorujących poszczególne programy finansowane ze środków UE w perspektywie finansowej 2021-2027, w tym: Głównego Komitetu Umowy Partnerstwa, 5 komitetów monitorujących programy krajowe, 8 komitetów monitorujących programy regionalne, jedynego w Polsce Okrągłego Stołu ds. Równości.

 

W skład Koalicji na Rzecz Równych Praw “Equality Watch” wchodzą:

Atlas Nienawiści

Stowarzyszenie Fabryka Równości

Fundacja Akceptacja

Stowarzyszenie Instytut Równości

Stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii

Stowarzyszenie Lambda Szczecin

Stowarzyszenie Marsz Równości Lublin

Marsz Równości w Rzeszowie

Stowarzyszenie My, Rodzice

Stowarzyszenie Tęczówka 

Fundacja Varia Posnania

Federacja Znaki Równości

Fundacja Wiara i Tęcza

 

Jak dochodzi do dyskryminacji w Funduszach Europejskich? 

Dyskryminacja, zgodnie z definicją Rzecznika Praw Obywatelskich, zachodzi wtedy, gdy dana osoba ze względu na swoją cechę, taką jak płeć, rasę, religię, pochodzenie etniczne, wyznanie, niepełnosprawność, światopogląd, wiek, orientację seksualną, tożsamość płciową jest traktowana mniej korzystnie niż byłaby traktowana inna osoba w porównywalnej sytuacji.

 

W kontekście Funduszy Europejskich, dyskryminacja ma miejsce, gdy przedstawiony przez dany samorząd, instytucję czy przedsiębiorstwo projekt ubiegający się o środki unijne (lub już z tych środków finansowany) w sposób bezpośredni lub pośredni wyklucza określoną grupę osób. 

 

O dyskryminacji w Funduszach UE możemy mówić również w sytuacji, kiedy jednostka samorządu terytorialnego lub podmiot od niej zależny starający się o dofinansowanie podejmuje dyskryminacyjne działania na swoim terenie. Nie spełnia wówczas warunków otrzymania unijnych środków. 

 

Przykłady dyskryminacji w Funduszach Europejskich:

• ze środków unijnych finansowany jest projekt budowy nowej przychodni lekarskiej, w którym nie zadbano o dostępność budynku, gabinetów i komunikacji z personelem dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności (np. podjazd dla wózków, wsparcie dla osób niesłyszących i niewidzących, dostępność gabinetów i sprzętu medycznego dla osób z ograniczoną mobilnością), 
• dofinansowanie z Funduszy UE otrzymuje samorząd, który podejmuje dyskryminujące działania na swoim terenie, m.in. posiada uchwały naruszające prawa danej grupy osób (np. faworyzuje określony model rodziny lub nadaje przywileje określonej grupie społecznej, etnicznej czy osobom o określonej orientacji seksualnej),
• Fundusze Europejskie otrzymuje firma, która w swojej polityce wewnętrznej nie uwzględnia zasady równości szans i niedyskryminacji (np. faworyzuje podczas rekrutacji i w trakcie zatrudnienia pewną grupę osób, bez względu na kwalifikacje pozostałych), 
• dofinansowanie dostaje projekt remontu dworca, w którym nie uwzględniono pochylni i windy dla osób poruszających się na wózkach, rodziców z dziećmi, osób starszych itd.

 

Wszystkie podmioty (samorządy gmin, powiatów lub województw; przedsiębiorstwa; instytucje; organizacje itp), które ubiegają się o Fundusze Europejskie, są zobowiązane do przestrzegania prawa Unii Europejskiej – jest to warunek do przyznania dofinansowania. 

 

Akty prawne dotyczące niedyskryminacji w Funduszach Europejskich to przede wszystkim:

• Umowa Partnerstwa na lata 2021-2027,
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające wspólne przepisy dotyczące różnych programów unijnych, tzw. Rozporządzenie Ogólne
• Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej,
• Wytyczne dotyczące realizacji zasad równościowych w ramach funduszy unijnych na lata 2021-2027.

Omawiamy je szerzej tutaj.

 

Pracując w komitetach monitorujących, odmieniamy zasadę niedyskryminacji przez wszystkie przypadki i analizujemy wnioski o przyznanie środków pod kątem jej przestrzegania.